گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیمدر نظر دارد وضعیت عملکرد اقتصادی دهه 90 و دلایل رکود و تعطیلی اقتصاد در آن دهه را در مورد یک دهه رکود، درس ها و تجربیات توضیح دهد و سپس راهکارهای جبران زیان های این دهه را بیان کند. یک دهه از دست رفته به گفته کارشناسان و اقتصاددانان.
یکی از اتفاقات تلخی که اقتصاد ایران در دهه 90 به دلیل اتخاذ سیاست های اقتصادی غلط توسط دولت های وقت شاهد بود، افزایش بی عدالتی در توزیع برابر درآمد و به نوعی تشدید شکاف طبقاتی و رشد فقر بود. به ویژه در دهک های پایین و متوسط درآمدی که شاخص اصلی آنها افزایش است ضریب جینی ظاهر شد.
لازم به ذکر است که ضریب جینی یکی از مهمترین شاخص های سنجش نابرابری در توزیع ثروت و درآمد است. اگرچه علم اقتصاد در بیشتر مواقع بر تخصیص بهینه منابع متمرکز است، اما اهمیت نحوه توزیع درآمد و ثروت نباید توسط سیاستگذاران نادیده گرفته شود.
به طور کلی، ضریب جینی صفر نشان دهنده برابری کامل است که در آن همه مقادیر یکسان هستند (یعنی زمانی که همه درآمد یکسانی دارند). ضریب جینی یک (یا 100%) نشان دهنده حداکثر نابرابری بین مقادیر است.
بر اساس گزارش های منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، ضریب جینی در بیشتر دهه 90 رو به افزایش بوده است، در حالی که در دهه 80 ضریب جینی همواره در جهت نزولی بوده که نشان دهنده کاهش نابرابری در توزیع درآمد است.
افزایش ضریب جینی در دهه 1990
گزارش مرکز آمار ایران از ضریب جینی در سال 1390 هر سال نشان دهنده نابرابری بیشتر است. این ضریب در سال 1391 عدد 0.3659 را نشان می داد که در سال 1392 در اولین سال دولت یازدهم به 0.3650 رسید و از آن سال ضریب جینی به طور مداوم از برابری فاصله داشت.
بر اساس این گزارش، ضریب جینی در سال 2013 به 0.3788 و در سال 2014 0.3851، در سال 2015 ضریب جینی به 0.3900 و در سال 2016 به 0.3981 رسیده است.
در بین هشت سال دولت یازدهم و دوازدهم، سال ۱۳۹۶ بدترین سال از نظر نابرابری بود. در آن سال، ضریب جینی به 0.4093 رسید و نابرابرترین رقم در کل سال 2010 بود. اگرچه در سال 2018، ضریب جینی اندکی بهبود یافت و به 0.3992 رسید، اما در سال 2019 با جهش به نابرابری بیشتر، دوباره به 0.4006 رسید. .
کاهش مصرف سرانه ایرانیان در دهه 90
شاخص دیگری که می توان برای بررسی وضعیت رفاهی خانوارهای ایرانی در دهه 90 مورد استفاده قرار داد، مصرف سرانه ایرانیان در آن دهه است که در نمودار زیر نشان داده شده است، در حالی که در پایان سال 1378 متوسط مصرف ایرانیان در سال 1999 بوده است. کمتر از آن به 30 میلیون تومان (حدود 27 میلیون تومان) رسید که در سال 90 حدود 37 میلیون تومان بود. به عبارت دیگر در دهه 90 متوسط مصرف سرانه ایرانی ها حدود 10 میلیون تومان کاهش یافته است.
لازم به ذکر است طی دهه 80 متوسط مصرف ایرانیان همچنان رو به بهبود بوده و از زیر 20 میلیون تومان به بالای 30 میلیون تومان رسیده است.
لازم به ذکر است که نمودار زیر میانگین مصرف هر شهروند ایرانی را با توجه به قیمت های سال 1400 نشان می دهد.
بانک جهانی: دهه 1990، دهه گمشده اقتصاد ایران
بانک جهانی در گزارش اخیر خود به بررسی وضعیت فقر و توزیع رفاه در دهه 1990 (از سال 2011 تا 2020) در ایران پرداخته و تاکید کرده است: ممکن است دهه گذشته (2011-2020) را بتوان «دهه گمشده» دانست. برای اقتصاد ایران از نظر رشد اقتصادی. در سال‌های 2011 تا 2020، رشد سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP) به میانگین سالانه 6 درصد کاهش یافته است.
بر اساس این گزارش، ایران از زمان انقلاب اسلامی تاکنون پیشرفت چشمگیری در کاهش فقر داشته است. اما در دهه گذشته نزدیک به 10 میلیون ایرانی با فقر مواجه بوده اند.
بین سال‌های 2011 تا 2020، نسبت جمعیت ایران زیر خط فقر بین‌المللی برای کشورهای با درآمد متوسط رو به بالا (UMICs) از 20 درصد به 28.1 درصد افزایش یافته است.
از این رو در مدت مذکور نه تنها بر تعداد فقیران ایرانی افزوده شد، بلکه سطح محرومیت آنان نیز افزایش یافت. در پایان دهه مذکور شاهد این واقعیت هستیم که 40 درصد مردم ایران در شرایطی قرار دارند که در آینده نزدیک با احتمال بیش از 20 درصد در معرض فقر قرار خواهند گرفت. در حالی که این میزان نسبت به سال 1390 ده درصد افزایش داشته است.
انتهای پیام/+
